Μετάβαση στο περιεχόμενο

Παύλος Π. Νεράντζης

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παύλος Π. Νεράντζης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση28  Οκτωβρίου 1952
Θεσσαλονίκη
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΤηλεοπτικός παρουσιαστής

Δημοσιογράφος

Δημιουργός ντοκιμαντέρ
δεδομένα

Ο Παύλος Π. Νεράντζης (Θεσσαλονίκη, 28 Οκτωβρίου 1952) είναι Έλληνας δημοσιογράφος, τηλεοπτικός παρουσιαστής και δημιουργός ντοκιμαντέρ, διδάκτωρ του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ.

Από το 1982 καλύπτει ως απεσταλμένος πολέμους και κρίσεις σε Λατινική Αμερική, Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Ασία[1], ερευνά μείζονα θέματα που απασχολούν την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη (πρόσφυγες, τρομοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, ΜΜΕ, διατροφική αλυσίδα, κλιματική κρίση, κ.ά.) και αρκετά από τα 50 ντοκιμαντέρ του έχουν βραβευτεί σε διεθνή φεστιβάλ.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απόφοιτος του Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης, ο Νεράντζης σπούδασε ηλεκτρονικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο.

Την εποχή που η Ιταλία ζει τα μολυβένια χρόνια και τη στρατηγική της έντασης[2], ξεκινά τη δημοσιογραφική του διαδρομή με μια δίγλωσση εκπομπή στο Radio Alice, τον πρώτο ελεύθερο μη κρατικό ραδιοσταθμό.

Τον Μάρτιο του 1977, όταν ένας καραμπινιέρο στη Μπολόνια σκοτώνει τον φοιτητή και μέλος της Lotta Continua, Φραντσέσκο Λορούσσο[3], μεταδίδει ζωντανά τις συγκρούσεις μεταξύ αστυνομικών δυνάμεων και χιλιάδων φοιτητών, γεγονός που χαρακτηρίζεται από τον Ουμπέρτο Έκο ως «μια επανάσταση στον τρόπο άσκησης της δημοσιογραφίας»[4]. Μετά το βίαιο κλείσιμο του Radio Alice από τις κρατικές αρχές, συνεργάζεται με το Radio Citta’ της Μπολόνια και Radio Informazione στη σύνταξη δελτίων ειδήσεων.

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, στα τέλη της δεκαετίας του ΄70, διαπιστεύεται ανταποκριτής της ιταλικής εφημερίδας Il Manifesto, θέση που διατηρεί έως τα τέλη Αυγούστου του 2015.[5]

Αρχές του ΄80 αρχίζει να συνεργάζεται με το περιοδικό Αντί και την Αυγή. Τον Μάρτιο του 1982, απεσταλμένος της Αυγής, είναι ο μοναδικός Έλληνας δημοσιογράφος που καλύπτει τις εκλογές-φιάσκο και τον εμφύλιος πόλεμος του Ελ Σαλβαδόρ στη διάρκεια του οποίου δολοφονούνται απεσταλμένοι ξένων ΜΜΕ.

Ραδιόφωνο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η συνεργασία του με την ΕΡΤ ξεκινά με τον Ρ.Σ. Μακεδονίας, όπου για πέντε χρόνια (1982-1987) διοργανώνει συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας, τα «Σύγχρονα Θέματα», με τη συμμετοχή επιφανών προσωπικοτήτων του δημόσιου βίου.

Τον Μάρτιο του 1986 έως τον Οκτώβριο του 1988 έχει την αρχισυνταξία και παρουσιάζει, μαζί με την Πόπη Τσαπανίδου, τον Νίκο Ασλανίδη, τον Περικλή Στέλλα και τον Σταύρο Πασάκο, την πρώτη live καθημερινή εκπομπή στη Β. Ελλάδα «Είμαστε στον Αέρα».

Στα πρώτα βήματα ανάπτυξης της μη κρατικής ραδιοφωνίας συντάσσει μελέτη για το ειδησεογραφικό πρόγραμμα του Διαδημοτικού Ραδιοσταθμού Ένατο Κύμα και συμμετέχει στην ελληνική αντιπροσωπεία στο Παγκόσμιο Συνέδριο Κοινοτικής Ραδιοφωνίας της AMARC (World Association of Community Radio Broadcasters)[6], που διοργανώνεται το 1988 στη Νικαράγουα.

Από το Σεπτέμβριο του 1989 έως τον Σεπτέμβριο του 1992 εργάζεται στο Ράδιο Παρατηρητής ως αρχισυντάκτης και παρουσιαστής του κεντρικού μεσημβρινού μαγκαζίνο με το σχόλιο της ημέρας και κάνει συνεντεύξεις με 500 τουλάχιστον κορυφαία στελέχη της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής, ορισμένες εκ των οποίων έγιναν πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες.

Αργότερα συνεργάζεται με τον Flash 9.61 και την τριετία 2003-2005, στον 9.58 και τον 102fm της ΕΡΤ3 παρουσιάζει την εβδομαδιαία εκπομπή «Εκτός Ορίων, Σελίδες από το ημερολόγιο του Παύλου Νεράντζη» με αναλύσεις και βιωματικές εμπειρίες από αποστολές του σε εμπόλεμες περιοχές.

Το 2005 συμμετέχει ενεργά στη δημιουργία του Δικτύου Δημοσιογράφων κατά του Ρατσισμού της ΕΣΗΕΜ-Θ και στη σύνταξη μελέτης για την κοινοτική ραδιοφωνία στην Ευρώπη με στόχο τη λειτουργία κοινοτικού ραδιοφώνου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη[7].

Από τον Απρίλιο του 2011 μέχρι τον Οκτώβριο του 2012 ήταν Διευθυντής Ραδιοφωνίας (102FM, 9.58 και βραχέων) της ΕΡΤ3[8][9] και από το 2013 είναι ανταποκριτής της RAI 3 Mondo[10].

Τηλεόραση και MIXER[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την ίδρυση του τρίτου καναλιού της δημόσιας τηλεόρασης, το 1987, ο Νεράντζης εργάζεται ως πολιτικός και διπλωματικός συντάκτης και στη συνέχεια αρχισυντάκτης του κεντρικού δελτίου ειδήσεων.

Στην ΕΡΤ3 παρουσιάζει ακόμη τις ενημερωτικές εκπομπές «Θέσεις-Αντιθέσεις», «Ανατομία ενός Θέματος», «Λόγος, Διάλογος, Αντίλογος», «Ντοκουμέντο», «Αποσαφηνίσεις», «Απόψεις… Απόψε», για διεθνή και ελληνικά θέματα με προσκεκλημένους πρόσωπα από τους χώρους της πολιτικής, της οικονομίας, της επιστήμης.

Ως απεσταλμένος της ΕΡΤ3 και άλλων ΜΜΕ καλύπτει την πτώση του καθεστώτος του Νικολάε Τσαουσέσκου στη Ρουμανία (1989), τις συγκρούσεις των δυνάμεων του Σαντάμ Χουσείν με Κούρδους πεσμεργκά στο ιρακινό Κουρδιστάν (1991), τις εμφύλιες συρράξεις σε Κροατία (1991), Βοσνία (1992-1995) και Κόσοβο (1998-1999), την εξέγερση των πυραμίδων[11] στην Αλβανία (1997), τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στο Αφγανιστάν (2001) και τον πόλεμο στο Ιράκ (2003), Συνόδους Κορυφής της ΕΟΚ και μετέπειτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και εκλογικές αναμετρήσεις.

Το 1995 δημιουργεί και παρουσιάζει με την Χρύσα Αράπογλου, το εβδομαδιαίο μαγκαζίνο «Νόστος» για τους Έλληνες της διασποράς και ένα χρόνο αργότερα αναλαμβάνει τη Διεύθυνση Ειδήσεων στο τρίτο κανάλι της δημόσιας τηλεόρασης, θέση που κρατά έως το 2000, οπότε και παραιτείται. Στη διάρκεια αυτών των ετών αναπτύχθηκε η συνεργασία με τηλεοπτικούς σταθμούς βαλκανικών χωρών και για πρώτη φορά παρουσιάζεται εβδομαδιαία εκπομπή στα αλβανικά και στα ρωσικά για τις ανάγκες ενημέρωσης μεταναστών από την Αλβανία και χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 ξεκινά να γράφει το σενάριο και να παρουσιάζει το Mixer[12], μια σειρά ντοκιμαντέρ δημοσιογραφικής έρευνας για θέματα αιχμής που απασχολούν την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη.

Το 2002 η εφημερίδα Καθημερινή συμπεριλαμβάνει το Mixer στις έξι καλύτερες εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης. Το 2003, το Vima TVGuide, χαρακτηρίζει πολύ καλό το ντοκιμαντέρ «Η αλήθεια βομβαρδίζεται» με θέμα τις σχέσεις ΜΜΕ και πολέμου και το 2004, το Vimagazino, «εκπληκτικό» το ντοκιμαντέρ για «Το κιτς στη χούντα». Το 2003, ανάλογα θετικά σχόλια γράφει ο καθηγητής του ΕΚΠΑ και ιστορικός τέχνης, Μάνος Στεφανίδης στην Ελευθεροτυπία για το ντοκιμαντέρ «Η ζωή μου στις Ερυθρές Ταξιαρχίες» και το 2004, για το «Trafficking Women» σχετικά με τη διακίνηση γυναικών στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια[13].

Ο Παύλος Νεράντζης βραβεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Περιφερειακών Τηλεοράσεων (CIRCOM) για το οδοιπορικό του στην κατεχόμενη Κύπρο με τίτλο «Στην Αθέατη Πλευρά της Αφροδίτης» (2003) σε σκηνοθεσία Βασίλη Κατσίκη και από τη Διεθνή Ακαδημία Τηλεόρασης και Ραδιοφώνου (International Academy of Television and Radio, IATR)[14] για το ντοκιμαντέρ «Απαγωγή στη Βαγδάτη» (2006). Αποσπάσματα του ντοκιμαντέρ «Οι δρόμοι της προσφυγιάς»[15] έχουν προβληθεί από το BBC και οι «Παγίδες θανάτου» για τις νάρκες στον Έβρο από το δεύτερο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης.

Το 2006 βρίσκεται στη Σουμάτρα, στο επίκεντρο του τσουνάμι, στο νησί Σιμελού, για να ερευνήσει το σκάνδαλο της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πληγέντες για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ «Τσουνάμι: Πού πήγε η βοήθεια;».

Την ίδια χρονιά στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Πάτρας λαμβάνει το βραβείο της  καλύτερης ταινίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα για το ντοκιμαντέρ «Στον Ιστό της αράχνης» σε σκηνοθεσία Νίκου Βεζυργιάννη, που αποκάλυπτε τις παράνομες πτήσεις της CIA στην Ελλάδα[16].

Μετά την προβολή αυτών των ντοκιμαντέρ, η Γενική Διεύθυνση της ΕΡΤ3 αποφασίζει σχεδόν να εκμηδενίσει τις δαπάνες της μηνιαίας παραγωγής με αποτέλεσμα τη διακοπή του Mixer. Σχετική ερώτηση καταθέτουν οι βουλευτές Τάσος Κουράκης (ΣΥΡΙΖΑ) και Χάρης Καστανίδης (ΠΑΣΟΚ), με τον τότε υπουργό Θεόδωρο Ρουσόπουλο να απαντά (12/11/2007) ότι «η εκπομπή Mixer δεν διακόπηκε από την Διοίκηση της ΕΡΤ3, αλλά από το ρυθμό παραγωγής, για τον οποίο ευθύνεται αποκλειστικά και μόνον ο παραγωγός της».

Το ντοκιμαντέρ «Η Λίστα της Σιωπής»[17] που ακολούθησε ως ανεξάρτητη παραγωγή παρουσίασε για πρώτη φορά μαρτυρίες συγγενών και τον κατάλογο των Ελλήνων  που δολοφονήθηκαν από τη χούντα του Βιντέλα στην Αργεντινή, αποσπώντας το βραβείο καλύτερου μοντάζ στο Φεστιβάλ της Γρανάδας (2011).

Εφημερίδες – Περιοδικά - Ιστοσελίδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νεράντζης εργάστηκε στις εφημερίδες Αυγή, Εγνατία, Αγγελιοφόρος (Θεσσαλονίκη), National Herald (Ν. Υόρκη), Paese Sera (Ρώμη), Europa (Ρώμη).

Το 2009 καλύπτει ως απεσταλμένος της Αυγής τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Γάζα και αποκαλύπτει τη μεταφορά απαγορευμένων βλημάτων λευκού φωσφόρου αμερικανικής κατασκευής προς το Ισραήλ, μέσω του λιμανιού του Αστακού, διαψεύδοντας τους μέχρι τότε ισχυρισμούς της κυβέρνησης Καραμανλή.

Είναι ιδρυτικό μέλος και υπεύθυνος έκδοσης του μηνιαίου περιοδικού Προοπτική (1981-1984), συμμετείχε για πολλά χρόνια στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού έρευνας και κριτικής Τετράδια[18] και αρθρογράφησε στο Τέταρτο (1985-1987) του Μάνου Χατζιδάκι, και στη Νέα Οικολογία (1994-1999).

Άρθρα του δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά Ενότητα, Δεκαπενθήμερος Πολίτης, Αντιθέσεις, Ταχυδρόμος, Μηνιαία Επιθεώρηση, Οικοτοπία, Ελληνική Διασπορά, Close Up, Info, Ελληνικό Πανόραμα, Πλατεία, Wine Plus, Γεωτρόπιο (Ελευθεροτυπία), Μανδραγόρας, L’ Espresso (Ρώμη), Il Discobolo (Ρώμη).

Το 2010 δημιουργεί με μία ομάδα δημοσιογράφων και πανεπιστημιακών την ιστοσελίδα pressinaction.gr, που θα κρατήσει μέχρι το 2012[19].

Από το 2013 αρθρογραφεί στις ιστοσελίδες tvxs.gr και parallaximag.gr[20][21].

Στο ΕΝΑ Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών[22][23], στο οποίο είναι επιστημονικός συνεργάτης, αρθρογράφησε για την προσφυγική κρίση εν μέσω πανδημίας[24] και τον πόλεμο της προπαγάνδας στην Ουκρανία[25]. Η συνέντευξή του στον Ευάγγελο Βιτζηλαίο για τον ρόλο των ΜΜΕ σε καιρό πολέμου[26] αναδημοσιεύτηκε σε διάφορες ιστοσελίδες[27][28][29] και μεταφράστηκε από το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Pressenza στα αγγλικά[30][31], γερμανικά[32], γαλλικά[33] και ισπανικά[34].

Άλλες δραστηριότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νεράντζης δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στη Σχολή Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Έχει δώσει διαλέξεις σε συνέδρια σε Ελλάδα και εξωτερικό για το ρόλο των ΜΜΕ, τον πόλεμο, την τρομοκρατία. Έχει συνεργαστεί με την Διεθνής Αμνηστία (Λονδίνο) και είναι μέλος της οργάνωσης Γιατροί του Κόσμου.

Το 2006 ήταν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με τον συνδυασμό «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη» του Γιάννη Μπουτάρη και το 2023 με τον συνδυασμό «Θεσσαλονίκη για Όλους» του Σπύρου Πέγκα[35]. Από το 2024 είναι μέλος της δημοτικής κίνησης Οικολογία - Αλληλεγγύη.

Στην Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ) είναι μέλος του δευτεροβάθμιου Συμβουλίου Δεοντολογίας[36] και τακτικό μέλος της Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου (FPA).

Διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2004 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος του απονέμει  το βραβείο του Ιδρύματος Μπότση «για τις έρευνες, καθώς και για το ήθος και την πληρότητα με την οποία καλύπτει πολέμους εδώ και δύο δεκαετίες και θέματα σχετικά με τον ελληνισμό απανταχού της γης».

Τιμητικές διακρίσεις για «την προσφορά του στη μάχη της ενημέρωσης» έχει λάβει από το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (1995), τον Ελληνοϊταλικό Σύλλογο Αποφοίτων Ιταλικών Πανεπιστημίων (2003), τον Όμιλο Ρόταρυ Θεσσαλονίκης (2003), την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, PLO (2009). Τo 2006 το περιοδικό Αυλαία τον βράβευσε ως τον «καλύτερο δημοσιογράφο της χρονιάς».

Το 2016 συντάσσει την Χάρτα της Ειδομένης[37], έναν κώδικα δεοντολογίας για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, που υιοθετείται από την ΕΣΗΕΜ-Θ, άλλες Ενώσεις Συντακτών, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων[38], τον ΟΑΣΕ,  την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, ειδησεογραφικούς οργανισμούς και ΜΚΟ.

Σ΄ αυτό το πλαίσιο το Δίκτυο Χάρτα της Ειδομένης διοργανώνει σεμινάρια που απευθύνονται κυρίως σε δημοσιογράφους, εκπαιδευτικούς και φοιτητές Σχολών Δημοσιογραφίας, ενώ για μια χρονιά κατέγραψε τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ καλύπτουν θέματα σχετικά με πρόσφυγες, μετανάστες και αιτούντες άσυλο[39][40].

Το 2017 ο Νεράντζης παρουσίασε την Χάρτα της Ειδομένης σε εκδήλωση στο ιταλικό Κοινοβούλιο[41] και το 2021 σε διεθνή διάσκεψη για την αφήγηση του μεταναστευτικού που διοργανώθηκε στο Παρίσι από το Διεθνές Κέντρο για την Ανάπτυξη Μεταναστευτικής Πολιτικής (International Centre for Migration Policy Development) σε συνεργασία με τη γαλλική κυβέρνηση και τη Λέσχη της Βενετίας (Club of Venice).[42]

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • (2022) Η αλήθεια βομβαρδίζεται. Τα ΜΜΕ και ο πόλεμος με το βλέμμα ενός πολεμικού ανταποκριτή, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα[43][44]
  • (2008) Η έκθεση φωτογραφίας του με τίτλο «Ίχνη Πολέμου», με το σχετικό λεύκωμα, παρουσιάστηκε σε Θεσσαλονίκη (43α Δημήτρια), Χανιά, Ηράκλειο, Γόννους  και Κωνσταντινούπολη, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (2010).
  • (1983) Άτομα με ειδικές ανάγκες. Θεσμοί και Νοοτροπίες, εκδ. «Εταιρία Σπαστικών Β. Ελλάδας», Θεσσαλονίκη.

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • (2017) Δημόσια Σφαίρα σε Κρίση - Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία στα ελληνικά ΜΜΕ (1990-2016), εκδ. Παπαζήση, Αθήνα.
  • (2013) Ανθρώπινος Πόνος και Υπαρξιακός Προβληματισμός - Ο Πόνος του Άλλου στα ΜΜΕ, εκδ. Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη
  • (2005) Vivere Pericolosamente – 26 Ιστορίες από την Ιταλία, εκδ. Αντίκτυπος, Αθήνα.
  • (2004) Η μετανάστευση στον κινηματογράφο – Η Ελλάδα των προσφύγων, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα.
  • (2004) Γράφοντας για την ειρήνη στις δύο πλευρές του Αιγαίου, εκδ. Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, Αθήνα.
  • (1990) Οικολογία, Πόλη, Αυτοδιοίκηση – Ιχνηλατώντας στα ερτζιανά, εκδ. Γραφείο Οικολογικής Πληροφόρησης, Θεσσαλονίκη.
  • (1987) Οι νεαροί παραβάτες - Τύπος και Εγκληματικότητα, εκδ. Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Ζαφειρόπουλος, Κώστας (29 Νοεμβρίου 2022). «Τα ΜΜΕ, τα fake news και ο πόλεμος με το βλέμμα ενός πολεμικού ανταποκριτή». efsyn.gr. 
  2. ↑ Newsroom (12 Δεκεμβρίου 2023). «Βαριά τα Μολυβένια Χρόνια της Ιταλίας: 17 νεκροί από έκρηξη βόμβας σε Τράπεζα του Μιλάνου – Ο «πόλεμος» μόλις άρχιζε». Έθνος. 
  3. ↑ Lunardelli, Massimo (13 Μαρτίου 2022). «Παρασκευή 11 Μαρτίου 1977: Η αστυνομία σκοτώνει το Francesco Lorusso». proininews.gr. 
  4. ↑ Corriere della Sera, 21/03/1977.
  5. ↑ «ilmanifesto.it». Archivio. 
  6. ↑ https://www.amarc-international.com/
  7. ↑ «Δίκτυο Δημοσιογράφων: Το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής εβδομάδας». esiemth.gr. 20 Μαρτίου 2006. 
  8. ↑ «ΕΡΤ-3 – Αλλαγή πάνω «στη ρωγμή του χρόνου»». asyntaxtostypos.wordpress.com. 18 Απριλίου 2011. 
  9. ↑ «Ευχές για τους εργαζόμενους του Ρ.Σ.Μ της ΕΡΤ3». typosthes.gr. 30 Δεκεμβρίου 2011. 
  10. ↑ https://www.raiplaysound.it/programmi/radio3mondo
  11. ↑ «Αλβανία 1997:Η εξέγερση των πυραμίδων, η σύγκρουση βορρά-νότου και η λεηλασία των αποθηκών του Στρατού». ProtoThema. 10 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2024. 
  12. ↑ «Mixer (2004-2007) ‒ Greek-Movies». greek-movies.com. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2024. 
  13. ↑ https://greek-movies.com/shows.php?s=1638
  14. ↑ http://interatr.org/en/
  15. ↑ «Οι Δρόμοι της Προσφυγιάς» στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης». tvxs.gr. 10 Μαίου 2016.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |ημερομηνία= (βοήθεια)
  16. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=yJmWghTCQV0
  17. ↑ Μαγκλινη, Ηλιας (17 Φεβρουαρίου 2008). «Οι Ελληνες desaparecidos της Αργεντινής». kathimerini.gr. 
  18. ↑ http://pandemos.panteion.gr/index.php?lang=el&op=record&pid=cid:22
  19. ↑ «pressinaction.gr». 3 Μαίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2024.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |ημερομηνία=, |archivedate= (βοήθεια)
  20. ↑ «tvxs.gr». Παυλος Νεραντζης. 
  21. ↑ «parallaximag.gr». Αρθρογραφία. 
  22. ↑ https://www.huffingtonpost.gr/author/institouto-enallaktikon-politikon-ena
  23. ↑ https://www.enainstitute.org/
  24. ↑ «Η προσφυγική κρίση εν μέσω πανδημίας στα ΜΜΕ». Ena Institute. 12 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  25. ↑ «Ο πόλεμος της προπαγάνδας στην Ουκρανία: Αναπόφευκτες συγκρίσεις, μισές αλήθειες και βολικά ψέματα». Ena Institute. 1 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  26. ↑ «Ο πόλεμος μέσα από τα ΜΜΕ & ο ρόλος της δημοσιογραφίας». Ena Institute. 11 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  27. ↑ Newsroom (11 Οκτωβρίου 2022). «Ο πόλεμος μέσα από τα ΜΜΕ και ο ρόλος της δημοσιογραφίας». tvxs.gr. 
  28. ↑ «Ο πόλεμος μέσα από τα ΜΜΕ και ο ρόλος της δημοσιογραφίας». Τυπολογίες - όλα γύρω από τα media (στα Αγγλικά). 11 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  29. ↑ «Ο πόλεμος μέσα από τα ΜΜΕ και ο ρόλος της δημοσιογραφίας». militaire.gr. 12 Δεκεμβρίου 2022. 
  30. ↑ «War through the media and the role of journalism». Ena Institute (στα Αγγλικά). 17 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  31. ↑ Athens, Pressenza (16 Οκτωβρίου 2022). «War through the media and the role of journalism». Pressenza (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  32. ↑ Athens, Pressenza (23 Οκτωβρίου 2022). «Krieg durch die Medien und die Rolle des Journalismus». Pressenza (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  33. ↑ Athens, Pressenza (26 Οκτωβρίου 2022). «La guerre à travers les médias et le rôle du journalisme». Pressenza (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  34. ↑ Athens, Pressenza (16 Οκτωβρίου 2022). «La guerra a través de los medios de comunicación y el papel del periodismo». Pressenza (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2024. 
  35. ↑ «thessalonikigiaolous.gr». Υποψήφιοι. 2023. 
  36. ↑ https://esiemth.gr/boards/
  37. ↑ https://esiemth.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/filebase/diakapofaseis/Charter_of_Idomeni.pdf
  38. ↑ «Greek journalists draft ethical code to fight racism on refugees coverage». europeanjournalists.org. 12 Μαίου 2016.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |ημερομηνία= (βοήθεια)
  39. ↑ «Voria.gr». Χάρτα της Ειδομένης:Ψηλά στην ατζέντα των ελληνικών ΜΜΕ το προσφυγικό. 14 Ιουνίου 2017. 
  40. ↑ «Η Αυγή». Χάρτα της Ειδομένης: Χωρίς ρατσιστικό λόγο η πλειονότητα των εφημερίδων. 14/06/2017.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |ημερομηνία= (βοήθεια)
  41. ↑ «esiemth.gr». Η Χάρτα της Ειδομένης παρουσιάστηκε στην Ιταλία. 28/04/2017.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |ημερομηνία= (βοήθεια)
  42. ↑ «politismika.gr». Η «Χάρτα της Ειδομένης» σε διεθνή διάσκεψη για την ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική. 29/10/2021.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |ημερομηνία= (βοήθεια)
  43. ↑ IANOS (2022-10-13), Παύλος Νεράντζης | «Η αλήθεια βομβαρδίζεται» | Εκδ. Παπαζήση | IANOS, https://www.youtube.com/watch?v=eodpmtOR0v0, ανακτήθηκε στις 2024-06-21 
  44. ↑ «"Η αλήθεια βομβαρδίζεται"! Παύλος Νεράντζης». militaire.gr. 21 Ιουνίου 2024. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παύλος_Π._Νεράντζης&oldid=10623778"